کابل خودنگهدار چیست؟ در این باره بیشتر بدانید

در این مقاله از نامیرا کابل، پاسخی برای پرسش کابل خودنگهدار چیست ارائه میکنیم و نگاهی بر انواع کابل های تولید شده با این ویژگی خواهیم داشت.

چرا نام این کابل، خودنگهدار است؟

علت نامگذاری کابل های خودنگهدار به این نام، توانایی آنها در حفظ وزن خویش و نیروی کشش در نصب هوایی بدون نیاز به نگهدارنده ای خارج از ساختارشان است. این توانایی ممکن است از طریق یک عنصر مقاوم در ساختار کابل و یا بدون آن ایجاد شود.

عنوان کابل خودنگهدار یا Self supporting cable، میتواند در معرفی کابلهای گوناگونی به کار رود که از ویژگی یاد شده برخوردارند. کابل برق خودنگهدار، کابل فرمان خودنگهدار و کابل هوایی فیبر نوری خودنگهدار از جمله این کابلها هستند. البته چون این نام در ایران اکثراً برای کابلهای برق به کار میرود، پیرامون این گروه از کابلها بیشتر خواهیم گفت.

کابلهای برق خودنگهدار را با نام Aerial Bundled Cable یا به اختصار، ABC نیز میشناسند. این نام اشاره به این موضوع دارد که چند هادی آلومینیومی عایق دار یا اصطلاحاً روکش شده، به هم تابیده میشوند و این مجموعه در کنار هم یک کابل برق هوایی را میسازند.

اکنون که دانستیم کابل خودنگهدار چیست، نگاهی بر انواع کابل برق خودنگهدار خواهیم داشت.

انواع کابل خود نگهدار برق

کابل های خودنگهدار برق، در خطوط توزیع انرژی الکتریسیته به صورت هوایی به کار میروند. برای بیان انواع این کابل، میتوان ملاکهای زیر را در نظر گرفت:

• ولتاژ ← کابل خودنگهدار فشار ضعیف و فشار متوسط
• ساختار حفاظتی
• تعداد رشته و سایز آنها

نوع فشار ضعیف این کابل با ولتاژ نامی 0.6/1 کیلوولت برای خطوط سه فاز و تکفاز توزیع برق ثانویه استفاده میشود. کابل خودنگهدار فشار متوسط مانند کابل 20 کیلوولت نیز در خطوط هوایی توزیع برق اولیه به کار میرود. طبیعی است که ساختار کابل در این دو سطوح ولتاژی، متفاوت از یکدیگر خواهد بود. در نوع ولتاژ پایین، هر رشته کابل متشکل از یک رسانای آلومینیومی و یک عایق از جنس XLPE میباشد. اما در نوع ولتاژ متوسط، هر فاز دارای لایه های نیمه هادی، شیلد مسی، عایق XLPE و روکش نهایی HDPE خواهد بود.

در بیشتر استانداردها، وظیفه نگهداری کابل در نوع LV بر عهده یکی از رشته های آن است که از آلومینیوم یا آلومینیوم آلیاژی ساخته شده است. در ایران سالهاست که کابلهای خودنگهدار فشار ضعیف با مهار فولادی به کار گرفته میشوند که برخلاف استانداردهای جهانیست. اما در کابلهای MV، وظیفه تحمل وزن رشته های کابل و نیروی کشش با یک رشته مهار فولادی خواهد بود که توسط آن به کلمپهای متصل به تیرهای برق وصل میشوند.

تعداد رشته های کابل خودنگهدار فشار متوسط در اکثر استانداردها یکسان است که متشکل از سه رشته برای فازها با سطح مقاطع 35 تا 150 میلیمتر مربع و یک رشته مسنجر یا همان نگهدارنده است. در کابلهای خودنگهدار فشار ضعیف با تنوع تعداد هسته ها رو به رو هستیم. در نوع تکفاز، کابلهای دو و سه هسته وجود دارند. کابلهای سه فاز فشار ضعیف نیز به صورت 4، 5 و 6 رشته هستند. سطح مقاطع کابلهای LV از 16 تا 120 میلیمتر مربع خواهد بود.

تفاوت هادی هوایی چند سیمه با کابل خودنگهدار

پس از پاسخ به سؤال کابل خودنگهدار چیست، ممکن است میان هادیهای هوایی و کابل خودنگهدار مقایسه ای صورت بگیرید یا گاهی تمایز میان آنها برای کاربران عادی سخت شود. باید گفت که در خطوط انتقال و توزیع برق هوایی، از هادیهای بدون روکش آلومینیومی هم استفاده میگردد. اکثریت قریب به اتفاق خطوط انتقال هوایی از چندین هادی آلومینیومی تقویت شده با فولاد تشکیل شده اند. این هادیها، جدا از هم و با فاصله از یکدیگر (با توجه به ولتاژ خط) نصب میشوند و بدون روکش هستند.

در خطوط توزیع برق نیز از این هادیهای هوایی استفاده میشود. میتوان این هادیها را به روکش هم مجهز نمود تا از اتصالیها و وقفه در تأمین برق متأثر از اتصالات گذرا، جلوگیری نمود. اما باز هم نام این محصولات، هادیهای روکشدار خواهد بود و نه کابل. هادیهای روکشدار نیز با فاصله از یکدیگر نصب میشوند.

بر خلاف هادیهای چند سیمه، رشته های کابل خودنگهدار به هم تابیده و در کنار هم هستند (عکس بالا، سمت راست). از تفاوتهای دیگر این است که کابلهای خودنگهدار صرفاً در خطوط توزیع برق هوایی فشار ضعیف و فشار متوسط به کار میروند؛ اما هادیهای هوایی هم در خطوط انتقال برق فشار قوی و هم خطوط توزیع قابل استفاده خواهند بود (عکس بالا، سمت چپ).