با معرفی جامع و کامل انواع کابل اعلام حریق در خدمت مخاطبین و مشتریان گرامی هستیم. تنوع کابلهای آماده فروش، پاسخگوی اکثر سامانه های اعلان و اعلام حریق خواهند بود.
کابل اعلام حریق چیست؟
ایمنی اولین و مهمترین دلیلیست که برای دستیابی به آن، استانداردها، مقررات و تجهیزات مناسب تدوین، طراحی و تولید میگردند. ظرفیت بالقوه ایجاد آتش سوزی در بیشتر ساختمانهای مسکونی، اداری، آموزشی، تجاری، رفاهی و صنعتی وجود دارد. سالهاست که برای جلوگیری از بروز آتش سوزی و امکان کنترل و محدود کردن آن، از سامانه های اعلان، اعلام و اطفای حریق در ساختمانها استفاده میگردد.
کابلهایی که با عنوان اعلام حریق معرفی میشوند، دسته ای از کابلها هستند که به منظور تغذیه و ارتباط میان تجهیزات آشکارساز و اعلام حریق به کار گرفته میشوند. مدارهای آشکارساز، آژیر، روشنایی اضطراری و کنترل دود، به وسیله این کابلها برقرار میگردند.
چرا در این کابلها تنوع وجود دارد؟
پیش از آنکه پیرامون انواع کابل اعلام حریق بگوییم، به این نکته میپردازیم که دلیل گوناگونی در این گروه از کابلها چیست. همانطور که بیان شد، سامانه های حفاظت در برابر آتش سوزی، از بخشهای متعددی ساخته شده اند. شرایط کار هر بخش از این سیستم، ایجاب مینماید که کابلی متناسب با آن طراحی و استفاده شود.
از طرفی، ویژگیها و شرایط فیزیکی ساختمانها متفاوت از یکدیگر هستند. بر این اساس، کیفیت عملکرد سامانه های اعلام حریق هم متفاوت خواهد بود و به تبع آن ممکن است از کابلهای مختلفی استفاده گردد.
در یک جمع بندی، میتوان دلایل مهم تنوع در این کابلها را اینگونه برشمرد:
- تفاوت در تجهیزاتی که به کابلها متصل هستند
- تفاوت در مشخصات ساختمانها
- گوناگون بودن شیوه عملکرد و مدارهای سیستمهای حفاظت در مقابل حریق
انواع کابل اعلام حریق
برای دسته بندی، میتوانیم از چند شاخصه زیر استفاده نماییم:
- رفتار و سطح پایداری حرارتی کابلها
- بودن یا نبودن لایه های حفاظت الکترواستاتیکی و الکترومغناطیسی
- سایز کابلها
برای اینکه نگاهی مفید به ویژگیها، شباهتها و تفاوتهای کابلهای به کار رفته در سامانه اعلان و اعلام حریق داشته باشیم، جدول زیر را به نمایش میگذاریم:
در جدول کد مشخصه 7 نوع کابل که از سهم بیشتری در پروژه های اعلان و اعلام حریق برخوردارند، آمده است. برای آشنایی بیشتر، نام این کابلها را به ترتیب از سمت راست بیان میکنیم:
- افشان مسی با شیلد بافته شده مسی، عایق PVC و روکش PVC خود خاموش شونده
- کابل قدرت مسی با عایق XLPE و روکش کم دود، بدون هالوژن و خود خاموش شونده
- افشان مسی قلع اندود با عایق و روکش سیلیکون مقاوم در برابر حرارت
- مسی افشان قلع اندود شده با عایق سیلیکون، فویل و بافت مس قلع اندود و روکش مقاوم در برابر حرارت
- مسی با عایق سیلیکون، فویل آلومینیومی با سیم تخلیه و روکش کم دود، بدون هالوژن و خود خاموش شونده
- مفتولی یا نیمه افشان مسی با نوار میکا، عایق XLPE، فویل آلومینیومی متصل به سیم تخلیه و روکش LSFOH
- مفتولی، نیمه افشان یا افشان مسی با عایقی از آمیزه بر پایه سیلیکون، فویل آلومینیومی متصل به سیم تخلیه و روکش LSHFFR
کاربرد کابلهای معرفی شده
نظر به تفاوتی که در استقامت دمایی این کابلها دیده میشود و وجود یا نبودن شیلد در ساختار آنها، هر کدام کاربرد متناسبی خواهند داشت. به ترتیب برای هفت کابل معرفی شده، کاربردهای رایج، مناسب و پیشنهادی اعلام میگردد:
- مدار آشکارسازها (دتکتورها)، مدار آلارم در صورت نصب کابل در داخل لوله های نسوز یا حفاظت حرارتی به روش مناسب دیگر و وجود تهویه قوی
- کابل قدرت LSZH برای تغذیه تجهیزات الکتریکی مجاور سیستم اعلام حریق، برق رسانی به تجهیزات در محیطهای بدون تهویه مناسب طبیعی مانند تونلها و خطوط زیر زمینی قطار شهری
- مدار آلارمهای اعلام حریق تا مدت زمان کارکرد 30 دقیقه
- مدارهای آشکار ساز، مدار آلارم در ساختمانهای غیر مرتفع و کوچک
- مشابه ردیف قبل
- مدارهای اعلام حریق، مدار روشنایی اضطراری با کارکرد 60 تا 90 دقیقه در زمان آتش سوزی
- کلیه مدارهای آشکار ساز، اعلام حریق و روشنایی اضطراری با قابلیت ادامه تأمین برق در مدت 60 تا 120 دقیقه در زمان آتش سوزی برای ساختمانها و مجتمعهای بزرگ
نمونه های دیگری از این کابلها وجود دارند که به دلیل استفاده نشدن یا به ندرت استفاده شدن در پروژه های ایران و کشورهای همسایه به آنها اشاره نشد. مثلا کابلهایی وجود دارند که دارای غلاف فلزی هستند (Metal Clad) و در برخی از انواع سامانه های اعلان و اعلام حریق آمریکای شمالی استفاده میشوند.
Fire Resistant با Fire Resistance تفاوتی دارد؟
دو واژه Resistant و Resistance به یک معنا و مفهوم هستند؛ تنها از نظر دستور زبان یا نقش در جملات انگلیسی متفاوت خواهند بود. Resistance یک اسم است که معادل آن در پارسی میشود «مقاومت» یا «پایداری» و کلمات مشابه آن. Resistant اما یک صفت است که برابر پارسی آن «مقاوم» یا «پایدار» خواهد بود.
میبینیم که در اصل هر دوی این لغات به یک مفهوم اشاره دارند؛ با این تفاوت که یکی اسم است و دیگری صفت. بر این اساس، زمانی که در جمله به تنهایی راجع به مقاومت در برابر آتش و حریق گفته میشود، از اسم که Resistance است استفاده میکنیم و آنگاه که میخواهیم ویژگی و صفت پایداری در برابر حریق را به یک کابل نسبت دهیم و بگویم کابل مقاوم در برابر آتش، درست این طور خواهد بود که ترکیب Fire Resistant Cable را به کار بریم.
بد نیست در مورد اصطلاحات انگلیسی که در مورد پایداری حرارتی و رفتار کابلها در مقابل دمای بالا و آتش به کار میروند نیز نکاتی را بیان کنیم:
- Flame Retardant: بازدارنده شعله؛ یعنی روکش کابل در صورت قرار گیری در معرض آتش، آن را گسترش نمیدهد و پس از قطع شدن شعله، آتش خاموش خواهد شد.
- Fire Resistant: مقاوم در برابر آتش؛ یعنی کابلی که یکپارچگی خود را در برابر آتش و شعله مستقیم با دمای بالا در مدت زمان بیشتری میتواند حفظ نماید و به کار خود در تأمین انرژی الکتریسیته ادامه دهد.
- Heat Resistant: مقاوم در برابر حرارت؛ به کابلهایی اشاره دارد که در مجاورت دماهای بالا میتوانند نصب شوند. دمای بالا معمولاً به دماهایی بیش از 70 و 90 سلسیوس که حد تحمل کابلهای معمولیست اشاره دارد. کابلهای HR میتوانند به طور دائم در مجاورت (نه شعله مستقیم) دماهایی تا 200+ یا 250+ سانتیگراد قرار بگیرند و به کار خود ادامه دهند.
کابل اعلام حریق چند رشته است؟
شکل و طول مدارها، نحوه طراحی (مثل سامانه متعارف و سامانه اعلام حریق آدرس پذیر) و مشخصات تجهیزات، از عوامل مؤثر در تعیین تعداد رشته و سایز کابلهای اعلام حریق به شمار میروند. عموماً سایزهای زیر از کاربرد بیشتری برخوردارند:
- دو رشته: 1.5×2، 2.5×2 و 4×2 mm²
- سه رشته: 1.5×3، 2.5×3 و 4×3 mm²
- چهار رشته: 1.5×4، 2.5×4 و 4×4 mm²
همان طور که اشاره شد، هادی این کابلها به شکل مفتولی (کلاس 1)، نیمه افشان (کلاس 2) و یا افشان (کلاس 5) مسی میباشد.
استاندارد های کابل اعلام حریق
ساخت و آزمایش کابلهای با روکش Flame Retardant، کابل مقاوم در برابر حرارت و کابل ضد حریق، منطبق و سازگار با استانداردها انجام میپذیرد. در این بخش فهرستی از استانداردهای مهم و مرتبط را مرور میکنیم:
- IEC 61034 : مقدار دود منتشر شده از آمیزه های عایقی و روکش کابلها پس از سوختن
- IEC 60754 : مقدار گازهای اسیدی و هالوژنی حاصل از سوختن عایق و روکش کابل
- IEC 60332 : بازدارندگی از گسترش شعله توسط روکش کابل
- IEC 60331 : آزمون حفظ یکپارچگی کابل در مقابل آتش و تنش مکانیکی
- BS 7629-1 : تست حفظ یکپارچگی مدار تحت تأثیر آتش سوزی، شوک مکانیکی و پاشش آب
- BS/EN 50200 : روش تست مقاومت در برابر آتش کابلهای کوچک حفاظت نشده برای استفاده در مدارهای اضطراری
- BS 6387; CWZ : الزامات کابلها برای حفظ یکپارچگی مدار در مقابل آتش با دمای 650 و 950 سانتیگراد به همراه ضربات مکانیکی و آب
- BS 8519 : راهنمایی برای انتخاب و نصب کابلهای برق و کنترل مقاوم در برابر آتش
- BS 8434 : روشهای آزمون مقاومت کابلها در برابر آتش با دمای 930 سلسیوس به انضمام شوک فیزیکی و پاشش آب
- VDE 0482-332 : آزمون استحکام کابلها در برابر انتشار شعله عمودی
- ISIRI 1926-3 : مشخصات کابلهای مقاوم در برابر حرارت با عایق سیلیکون
- IEC 60228 : استاندارد مشخصات رسانای کابلهای عایق شده
مدت زمان پایداری حرارتی این کابلها
در استاندارد BS/EN 50200، چند دسته بندی زمانی برای مقاومت در برابر آتش با دمای 830+ سلسیوس با و بدون ضربه مکانیکی در هر 5 دقیقه تعیین شده است که عبارتند از:
- PH 15
- PH 30
- PH 60
- PH 90
- PH 120
اعداد 15، 30، 60، 90 و 120 دقایقی را بیان میکنند که کابل تحت آزمایش یاده شده قرار میگیرد و چنانچه در پایان هر یک، کابل همچنان به تأمین ولتاژ و جریان الکتریکی ادامه بدهد و یکپارچگیش را حفظ کند، در دسته مربوطه قرار میگیرد. مثلاً:
- کابل PH 30 : میتواند به عنوان کابل اعلان حریق در ساختمانهایی که به تخلیه مرحله ای در زمان وقوع آتش سوزی احتیاج ندارند، به کار رود.
- کابل PH 60 : در مدارهایی مانند روشنایی اضطراری که مدت زمان پایداری طولانیتر از ردیف قبل مورد انتظار خواهد بود، استفاده میگردد.
- کابل PH 120 : گزینه ای مطلوب برای کابل اعلام حریق، روشنایی اضطراری، کنترل دود و اطفاء حریق در مجتمعها و ساختمانهای بلند مرتبه که به مدت زمان بیشتری برای تخلیه نیاز دارند.
تأییدیه کابل Fire Alarm
وجود گواهی تایید کننده کابلهای اعلام حریق یکی از راه های پیشنهادی به منظور اطمینان از کیفیت عملکرد آنها محسوب میشود. از آنجایی که این تاییدیه ها توسط سازمان یا نهادی ثالث که مستقل از تأمین کننده و مشتریست صادر میگردد، میتواند بیشتر مورد اطمینان قرار بگیرد.
گواهی LPCB معروفترین این تأییدیه ها برای کابلهای اعلام حریق است. LPCB از سرواژه های Loss Prevention Certification Board ساخته شده که ترجمه آن میشود: «هیئت صدور گواهینامه پیشگیری از ضرر». این هیئت که زیر مجموعه Red Book Live و گروه BRE است، کابلهای فایر آلارم را مطابق استانداردهای یاد شده آزمایش میکند و در صورت مثبت بودن نتیجه آزمون، برای کابل مورد نظر و تولید کننده آن مبادرت به صدور گواهینامه مینماید.
در ایران، مرکز تحقیقات مسکن و شهرسازی و سازمان آتش نشانی اقدام به ارائه گواهینامه فنی و فهرست کابلهای مقاوم در برابر حریق تأیید شده نموده اند. این تأییدیه ها برای پروژه های ساختمان سازی در ایران مورد توجه قرار میگیرند.
فروش انواع کابل اعلام حریق
مجموعه نامیرا کابل که از شرکتهای پیشرو در زمینه تأمین سیم و کابل است، افتخار دارد که انواع کابل اعلام حریق ایرانی و خارجی (وارداتی) را از تولیدات مطمئن و تأیید شده، عرضه نماید.
مالکان ساختمانهای در حال احداث یا نوسازی، صاحبان کارگاهها و کارخانه ها، شرکتهای فعال در پروژه های ساختمانی، کارفرمایان و مجریان طرحها و سامانه های اعلام حریق میتوانند با خیالی آسوده نسبت به سفارش این کابلها اقدام نمایند. این آسودگی هم از بابت اصالت کالا و هم خرید با قیمت مناسب خواهد بود.