نگاهی خواهیم داشت بر استاندارد IEC 60227، به ویژه بخش نخست آن (1-60227)، تا ببینیم این استاندارد مرتبط با کدام گروه از سیم و کابلهاست و چه ویژگیهایی دارند. با ما همراه باشید.
استاندارد IEC 60227 درباره چیست؟
برگردان عنوان این استاندارد به زبان فارسی برابر خواهد بود با: «سیم و کابل با عایق پلی وینیل کلراید و ولتاژ اسمی تا و خودِ 450/750 ولت». این نام خیلی خوب معین میسازد که مفاد آن پیرامون کدام نوع محصولات خواهد بود.
قسمت نخست این استاندارد، یعنی 1-60227، شامل الزامات عمومیست. هدف و کاربرد این استاندارد، تعیین ویژگیهای سیم و کابلهای قابل انعطاف (افشان) و غیر قابل انعطاف (مفتولی) با عایق و روکش بر پایه PVC است که ولتاژ اسمی آنان کمتر و مساوی 450/750 ولت باشد و در سیستمهایی که ولتاژ نامی آنها از این مقدار بیشتر نباشد، استفاده میشوند.
این استاندارد، برخی از انواع کابلهای رابط را هم شامل میشود. در ادامه به زیر مجموعه های این استاندارد اشاره خواهیم داشت.
زیر مجموعه ها و محصولات مشمول این استاندارد
- IEC 60227-3: کابلهای بدون روکش نهایی [یعنی سیمها] برای نصب ثابت
- IEC 60227-4: کابل ها برای وایرینگ ثابت [کابلهای مفتولی]
- IEC 60227-5: کابلها و بندهای قابل انعطاف
- IEC 60227-6: کابل های بالابر و کابلهای اتصالات متحرک [گرد و تخت]
- IEC 60227-7: کابلهای قابل انعطاف با دو یا چند هادی، با یا بدون حفاظ فلزی الکتریکی [کابلهای فرمان] تا و خود ولتاژ 300/500 ولت
مشخصات اختصاصی محصولات مذکور، در استانداردهای 3-60227 تا 7-60227 وجود دارد.
الزامات عمومی هادیها در این استاندارد
رساناهای سیم و کابل مشمول استاندارد IEC 60227، باید از مس انیل شده (نرم) باشند؛ به استثنای هادیهای بندهای با انعطاف پذیری بالا که ممکن است از آلیاژ مس باشند. مفتولها ممکن است با یا بدون اندودِ قلع باشند.
حداکثر قطر مفتولهای هادیهای قابل انعطاف (به استثنای بندهای با انعطاف پذیری بالا) و حداقل تعداد مفتولهای رسانای غیر قابل انعطاف، باید مطابق با استاندارد IEC 60228 باشند.
هادیهای کابلهای نصب ثابت باید تک مفتولی گرد، استرندد منظم گرد (نیمه افشان) و یا تابیده شدۀ منظم گرد کمپکت باشند. مقاومت الکتریکی هر رسانا در دمای 20+ درجه سلسیوس، باید دارای انطباق با الزامات استاندارد IEC 60228 برای هر گروه باشد.
جنس عایق ها در استاندارد IEC 60227
عایقها در این استاندارد، ترکیبی مناسب و فرآوری شده اند به طوری که جزء اصلی آنها پلاستومرهای پلی وینیل کلراید (P.V.C)، یا یکی از کوپلیمرهای آن است. انواع پی وی سی مجاز برای ساخت عایق این محصولات عبارتند از:
- PVC نوع C برای کابل های نصب ثابت
- PVC نوع D برای کابلهای قابل انعطاف
- PVC نوع E برای کابلهای مقاوم در برابر گرما در سیمکشی داخلی
عایق باید کاملاً بر روی رسانا بچسبد؛ اما برداشتن عایق باید بدون آسیب دیدن آن، رسانا و پوشش قلع (در صورت وجود) امکانپذیر باشد. مقدار میانگین ضخامت عایق نباید از مقادیر معین برای هر نوع کابل در جدولهای استانداردهای زیر مجموعه این استاندارد، کمتر باشد.
عایقها باید در چارچوب دمای کار مقرر برای استفاده عادی، دارای استقامت مکانیکی و قابلیت کشسانی کافی باشند.
پُر کننده (فیلر) و پوشش داخلی
به غیر از مواردی که در استانداردهای زیر مجموعه تعیین میشود، پر کننده باید شامل یکی از موارد زیر یا ترکیبی از آنها باشد:
- آمیزه ای بر مبنای لاستیک غیر ولکانیزه یا پلاستیک
- منسوجات طبیعی یا مصنوعی
- کاغذ
هنگامی که فیلر از جنس لاستیک غیر ولکانیزه باشد، نباید بین اجزای تشکیل دهندۀ آن و عایق یا روکش کابل تأثیرات زیان آوری وجود داشته باشد. استانداردهای مرتبط مشخص میکند که آیا کابل دارای فیلر است یا خودِ روکش یا پوشش داخلی بین Core ها نفوذ میکند و نقش فیلر را ایفا مینماید.
فیلر باید فضای بین کُرها را پُر کند؛ به نحوی که مجموعه آنها به صورت گِرد در آید. فیلر نباید به رشته ها بچسبد.
جز مواردی که در استانداردهای مرتبط تعیین شده است، پوشش داخلی (پوشش میانی یا بدینگ) اکسترود شده باید آمیزه ای بر مبنای لاستیک غیر ولکانیزه یا پلاستیک باشد. پوشش داخلی باید کُرهای کابل را احاطه نماید و ممکن است که به فضای میان آنها نفوذ کند؛ اما نباید به آنها بچسبد.
روکش ها در استاندارد IEC 60227
روکش کابلهای مشمول این استاندارد باید از جنس پی وی سی و متناسب با نوع کابل باشند:
- PVC نوع ST4 برای کابل نصب ثابت (مفتولی)
- PVC نوع ST5 برای کابلهای قابل انعطاف
- PVC نوع ST9 برای کابلهای قابل انعطاف مقاوم در برابر روغن
- PVC نوع ST10 در کابلهایی که جنس روکش آن با حداکثر دمای کار 90 درجه سلسیوس است.
پوشش نهایی کابلها باید به صورت یک لایه اکسترود شود:
- در کابلهای تک Core: بر روی کُر
- در کابلهای چند کُر: روی مجموع Core ها و فیلر یا پوشش میانی در صورت وجود
غلاف یا روکش نهایی نباید به رشته های کابل بچسبد. ممکن است یک نوار به عنوان جدا کننده زیر روکش قرار گیرد. در موارد مشخص در استانداردهای مرتبط، ممکن است خودِ روکش در فضای میان Core ها نفوذ کند. میانگین ضخامت روکش نباید از مقدارهای مقرر در استانداردهای زیر مجموعه، کمتر باشد.
روکشها بایستی در چارچوب دمای کار معینشان، دارای پایداری مکانیکی و قابلیت کشسانی کافی باشند.
نشانه گذاری سیم و کابل ها
سیم و کابلها باید دارای علامتی از سازنده مانند نام یا علامت تجاری آن باشند که بر روی سیم یا کابل تکرار میشود. محصولاتی که در دمای رسانای بیش از 70 C° به کار میروند، باید با کد یا حداکثر دمای هادی نشانه گذاری شوند. نشانه گذاری ممکن است به صورت چاپ یا علائم برجسته روی عایق یا روکش سیم و کابل باشد.
علائم باید با دوام و خوانا باشند. فاصله میان انتهای یک سری کامل علائم تا آغاز سری بعد نباید از مقادیر زیر بیشتر شود:
- 550 میلیمتر اگر علائم بر روی روکش باشند.
- 275 میلیمتر اگر علائم بر روی عایق سیم یا عایق رشته های کابل باشند.
شناسایی رشته های کابل باید به روش زیر ممکن باشد:
- توسط رنگ در کابلهای تا و خودِ 5 هسته
- توسط عدد در کابلهای بیش از 5 هسته
شناسایی توسط رنگ عایق
در روش شناسایی توسط رنگ، هر رشته از کابل باید فقط دارای یک رنگ باشد؛ به غیر از رشته ای که با ترکیب رنگ سبز و زرد مشخص میشود. رنگهای سبز و زرد وقتی به صورت ترکیب و توأم نباشند، نباید برای کابلهای چند رشته ای استفاده شوند.
رنگبندی ترجیحی عایقها در استاندارد IEC 60227 عبارتند از:
- کابلهای تک و دو کُر: رنگبندی ترجیحی وجود ندارد.
- کابل های 3 کُر: قهوه ای، آبی و سبز/زرد یا قهوه ای، طوسی و مشکی
- کابلهای 4 کُر: قهوه ای، طوسی، مشکی و سبز/زرد یا قهوه ای، مشکی، طوسی و آبی
- کابل های 5 کُر: قهوه ای، طوسی، مشکی، آبی و سبز/زرد یا قهوه ای، مشکی، طوسی، آبی و مشکی
توزیع رنگ سبز/زرد برای هر 15 میلیمتر طول رشته باید این طور باشد: حداقل 30% توسط یکی از این دو رنگ و حداکثر 70% توسط رنگ دیگر پوشش شود. رنگ ترکیبی سبز/زرد منحصراً برای شناسایی سیم اتصال زمین (ارت) است. رنگ آبی نیز برای مشخص کردن نول استفاده میشود. اگر نول وجود نداشته باشد، میتوان رنگ آبی را برای مشخص کردن هر رشته ای به غیر از ارت یا هادی حفاظتی به کار برد.
شناسایی توسط اعداد
در روش شناسایی توسط عدد، عایق رشته ها باید همرنگ باشند و به طور متوالی شماره گذاری گردند؛ به جز رشته سبز/زرد مخصوص ارت در صورت وجود. هادی ارت باید در لایه خارجی باشد. شماره گذاری از عدد 1 و در لایه داخلی آغاز میشود. شماره ها باید به صورت ارقام، همرنگ و متمایز از رنگ عایق و روی سطح خارجی عایق کُرها چاپ شوند.
اعداد باید در فواصل منظم در طول رشته تکرار شوند. شماره های متوالی نسبت به یکدیگر به شکل معکوس قرار میگیرند. برای اعداد تک رقمی، یک خط زیر آن کشیده میشود و در اعداد دو رقمی، باید یکی از آنها در زیر دیگری قرار بگیرد و خط زیر رقم پایینی (یکان) باشد. فاصله میان شماره های متوالی (d) نباید بیشتر از 50 میلیمتر شود. ارقام چاپ شده باید با دوام باشند.
آزمونهای سیم و کابل
ویژگیهای الکتریکی: سیم و کابل ها باید دارای استقامت دی الکتریک و مقاومت عایقی کافی باشند. آزمونهای الکتریکی محصولات مشمول استاندارد IEC 60227 عبارتند از:
- اندازه گیری مقاومت الکتریکی رسانا
- آزمون ولتاژ بر روی کابل کامل: نباید شکست الکتریکی رخ دهد.
- آزمون ولتاژ بر روی Core ها: نباید شکست الکتریکی روی دهد.
- اندازه گیری مقاومت عایقی
ویژگی ابعادی: میانگین ابعاد خارجی سیم و کابلها باید در محدوده مقادیر جداول استانداردهای مرتبط باشد.
ویژگهای مکانیکی:
- آزمایش استقامت مکانیکی کابلهای قابل انعطاف
- آزمون انعطاف پذیری کابلهای قابل انعطاف: در خلال آزمون 15000 بار حرکت رفت و برگشت، نباید قطع جریان و یا اتصال کوتاه بین هادیها روی دهد.
- آزمایش خمش برای بندهای با انعطاف پذیری بالا (60000 بار چرخه خمش)
- آزمون بُریدگی بندهای با انعطاف پذیری بالا
- آزمایش جداسازی Core ها
- آزمون جلوگیری از انتشار شعله: مطابق IEC 60332-1-2
خرید سیم و کابل استاندارد IEC 60227
بر مبنای اصل فروش محصولات سازگار با استانداردهای جهانی، این مجموعه، انواع سیم و کابل را که بر اساس استاندارد شماره 60227 انجمن بین المللی الکتروتکنیک تولید میشوند، عرضه مینماید.
متقاضیان تهیه این محصولات، میتوانند درخواست خرید را ارسال بفرمایند تا واحد فروش در پاسخ به آن، پیشنهاد رسمی محصول و قیمت را تقدیمشان نماید.